شیرهای سه راهه (Three-Way Valves)
در شیرهای سه راهه مخلوط کننده (MIXING) دو جریان با یکدیگر مخلوط می شوند. معمولا در سیستم های (HVAC) این شیرها برای اختلاط آب سردکننده یا آب گرم کننده استفاده می شوند. کاربرد این شیرها کنترل درجه حرارت هوا در بعد از کویل های آب سرد کننده می باشد. برای این منظور٬ آب سرد کننده در حال تغذیه به کویل٬ توسط این شیرها با آب گرم تر برگشتی از کویل مخلوط می گردد. همین کار را می توان در مورد آب گرم کننده نیز انجام داد.
شیر فلکه های دیافراگمی (Diaphragm Valves)
شیرفلکه پرده ای یا دیافراگمی ساختمان ساده و جالبی دارد .شیرفلکه های دیافراگمی از سه قسمت مهم تشکیل شده اند:
بدنه (body) ، دیافراگم (diaphragm) ، و سرپوش (bonnet).
دیافراگم از پرده لاستیکی تقویت شده یا جنس قابل ارتجاع دیگر ساخته شده که با حرکت دسته شیر پرده قابل ارتجاع بالا و پایین شده و مجرای عبور سیال را کم و زیاد و در نتیجه مقدار سیال را کنترل می نماید. دیافراگم محتوای شیر را از مکانیسم باز و بستن آن جدا می کند لذا احتیاج به وسائل آب بندی ندارد. در صورتی که مواد از اطراف شیر بیرون بریزد نشان سوراخ بودن پرده دیافراگم می باشد که باید تعویض شود از این نوع شیرفلکه برای کنترل مواد خورنده مثل اسیدها استفاده می گردد. باید توجه داشت که بکار بردن شیر فلکه دیافراگمی برای مواقعی که درجه حرارت زیاد باشد بی فایده خواهد بود زیرا در درجه حرارت زیاد دیافراگم ذوب می شود. از شیرفلکه های دیافراگمیفقط در فشارها و درجه حرارت پایین استفاده می شود.
شیرهای پنوماتیک (Pneumatic valves )
شیرهای کنترلی نیاز به یک محرک خاص جهت شروع فعالیت خود دارند. برخی با محرک های برقی و یا هیدرولیکی کار می کنند، برخی نیز با محرک های پنوماتیک کار می کنند، که بیش از سایر شیرها در خط لوله های آب یا گاز مورد استفاده قرار می گیرند. شیرهای پنوماتیک ممکن است در حالت کاملاً باز و یا حالت کاملاً بسته قرار گیرند یا در مدل های مختلف ممکن است در حالت های دیگری که بر روی آنها تعریف شده باشد قرار گیرند.
ساختمان کلی شیرهای پنوماتیک بشرح زیر است:
مدار فرمان
پوزیشنر (که حالت شیر و میزان عبور سیال را تنظیم می کند)
مولد نیروی پنوماتیک
شیر مکانیکال (که معمولا از نوع توپی یا پروانه ای است)
شیرهای پنوماتیک یک مدت زمانی را برای باز و بسته شدن نیاز دارند همچنین برخی بصورت تک ضرب و برخی بصورت تدریجی عمل می کنند . مدت زمانی که شیرهای پنوماتیک برای باز و بسته شدن نیاز دارند باید در طراحی لوله ها مورد توجه و محاسبه قرار گیرد.