شبکه های آبرسانی؛ قنات
ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ، ﻣﺸﺘﺮﻳﺎﻥ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺁﺏ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﺑﺎﻭﺭﻧﺪ ﻛﻪ ﻭﻗﺘﻲ ﺷﻴﺮﻫﺎﻱ ﺁﺏ ﺭﺍ ﺑﺎﺯ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﺁﺏ ﺳﺎﻟﻢ ﺑﺎ ﻓﺸﺎﺭ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺁﺏ ﺩﺭ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭﺷﺎﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ.
ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺑﺸﺮ ﺍﻳﻦ ﺗﺴﻬﻴﻞ (ﺍﻣﻜﺎﻥ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺳﺮﻳﻊ ﺍﺯ ﺁﺏ ﺳﺎﻟﻢ) ﺩﺭ ﺩﺳﺘﺮﺱ ﻧﺒﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ.
ﻣﺪﺕ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﻃﻮﻝ ﻛﺸﻴﺪ ﺗﺎ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻫﺎﻱ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﺑﻪ ﺗﺪﺭﻳﺞ ﺩﺭ ﻋﻠﻢ ﻭ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژﻱ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﮔﺮﻓﺖ ﺗﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎﻱ ﺟﺪﻳﺪ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺁﺏ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻗﺎﺑﻞ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﻭ ﺍﺭﺯﺍﻥ ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻫﺴﺖ، ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻳﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﻣﺮﺩﻡ ﻗﺮﺍﺭﮔﻴﺮﺩ .
ﺗﺎﺭﻳﺨﭽﻪ ﻭ ﺗﻜﺎﻣﻞ ﺁﺏ ﺷﻨﺎﺳﻲ
ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﺗﺠﺎﺭﺏ ﺁﺏ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺳﻮﻣﺮﻳﻬﺎ ﻭ ﻣﺼﺮﻳﻬﺎ ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧﺎﻭﺭﻣﻴﺎﻧﻪ ﺍﺳﺖ ﺑﻄﻮﺭﻱ ﻛﻪ ﻗﺪﻣﺖ سد سازی روی رودخانه نیل به 4000 سال قبل از میلاد مسیح میرسد در همین زمان فعالیت های مشابهی در چین نیز وجود داشته است.
از بدو تاریخ تا حدود 1400 سال بعد از میلاد مسیح فلاسفه و دانشمندان مختلفی از جمله هومر طالس، افلاطون، ارسطو و پلنی در مورد سیکل هیدرولوژی اندیشه های گوناگونی اراده کرده اند و کم کم مفاهیم فلسفی هیدرولوژی جای خود را به مشاهدات علمی دادند.
تاریخچه آبرسانی
ﺩﺭ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻫﺎ ﻣﺠﺒﻮﺭ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﺁﺏ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻣﻨﺒﻊ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺁﻥ ﺗﺎ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺼﺮﻑ ﺣﻤﻞ ﻛﻨﻨﺪ.
ﺍﻳﻦ ﺗﻼﺵ ﻣﻀﺎﻋﻒ ﺑﺮﺍﻱ ﺣﻤﻞ ﻭ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺁﺏ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲ ﮔﺮﺩﻳﺪ ﺗﺎ ﻓﻘﻂ ﺁﺏ ﺑﻪ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺑﺮﺍﻱ ﺧﻮﺭﺩﻥ ﻭ ﺷﺴﺖ ﻭﺷﻮ ﺩﺭ ﺩﺳﺘﺮﺱ ﺑﺎﺷﺪ.
ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺁﺑﻲ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺑﺮﺍﻱ ﺩﻭﺵ ﮔﺮﻓﺘﻦ، ﻓﻼﺵ ﺗﺎﻧﻚ ﺗﻮﺍﻟﺖ ﻫﺎ، ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺁﺗﺶ ﺳﻮﺯﻱ ﻭ ﺁﺑﻴﺎﺭﻱ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ، ﻫﺮﮔﺰ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺩﺳﺘﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻧﺒﻮد.
ﺍﺯ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﺭﻭﺩﺧﺎﻧﻪ، ﺑﺸﺮ ﺍﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺭﺍ ﺁﻣﻮﺧﺖ ﻛﻪ ﺁﺏ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺧﻮﺩ ﺑﺨﻮﺩ ﺍﺯ ﺑﻠﻨﺪﻱ ﺑﻪ ﮔﻮﺩﻱ ﺭﻭﺍﻥ ﮔﺮﺩﺩ .
ﺩﺭ ﺟﺎﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺁﺏ ﺩﺭ ﮔﻮﺩﻱ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺷﺖ ﺑﺸﺮ ﺑﻪ ﭘﻴﺮﻭﻱ ﺍﺯ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻭ ﺑﺎ ﻛﻨﺪﻥ ﺷﻴﺎﺭﻫﺎﻱ ﺭﻭ ﺑﺎﺯﻱ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻦ ﺷﻴﺐ ﻻﺯﻡ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭ ﻛﺮﺩﻥ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﺁﺏ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻧﻤﻮﺩ (ﻛﺎﻧﺎﻝ ﻫﺎﻱ ﺁﺑﻴﺎﺭﻱ).
ﺍﻳﻦ ﻓﻜﺮ ﺭﺍ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻫﺰﺍﺭﺍﻥ ﺳﺎﻝ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﺩﺍﺩ ﻭ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺮﺩﺍﺷﺖ ﺍﺯ ﺁﺏ ﻫﺎﻱ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﮔﻮﺩ ﺑﻪ ﺟﺎﻱ ﺷﻴﺎﺭ ﺭﻭ ﺑﺎﺯ ،ﻛﻮﺭﻩ ﻫﺎ ﻭ ﺁﺑﺮﺍﻫﻪ ﻫﺎﻱ ﺯﻳﺮﺯﻣﻴﻨﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺁﺏ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ آورد. (قنات یا کاریز)
اولین ملتها ﺑﻪ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﺍﺯ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻛﻨﺪﻥ ﺯﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻛﺎﻧﺎﻝ ﺷﺮﻭﻉ ﺑﻪ ﺁﺑﺮﺳﺎﻧﻲ ﻧﻤﻮﺩﻧﺪ.
ﻗﻨﺎﺕ ﻳﺎ ﻛﺎﺭﻳﺰ ﺍﺯ ﺷﻴﻮﻩ ﻫﺎﻱ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻗﺪﻳﻤﻲ ﺩﺭ ﺁﺑﺮﺳﺎﻧﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻨﻮﺯ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺳﺖ.
ﭼﻴﻨﻲ ﻫﺎ، ﺑﺎﺑﻠﻲ ﻫﺎ، ﻫﻨﺪﻱ ﻫﺎ، ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﻭ ﻣﺼﺮﻳﺎﻥ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﻗﺪﻳﻤﻲ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻠﺖ ﻫﺎ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺷﺒﻜﻪ ﺁﺑﺮﺳﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ.
ﺁﺑﺮﺳﺎﻧﻲ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ:
ﺁﺑﺮﺳﺎﻧﻲ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ:ﺑﻪ ﺟﺰء ﺑﺎﺭﻳﻜﻪ ﺟﻨﻮﺑﻲ ﺩﺭﻳﺎﻱ ﻣﺎﺯﻧﺪﺭﺍﻥ ، ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻛﻢ ﺁﺏ ﻭ ﻳﺎ ﺑﻲ ﺁﺏ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﻗﺪﻳﻢ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺮﺩﺍﺷﺖ ﺁﺏ ﺍﺯ ﺳﻔﺮﻩ ﻫﺎﻱ ﺯﻳﺮﺯﻣﻴﻨﻲ ﻳﺎ ﻛﻨﺪﻥ ﭼﺎﻩ ﻭ ﺑﺎ ﻛﻤﻚ ﺩﻟﻮ ﺁﺏ ﻣﻲ ﻛﺸﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺯﻣﻴﻦ ﻫﺎﻱ ﺩﻭﻻﺏ ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ.
ﺑﺎ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﺷﻴﺐ ﻻﺯﻡ ﺑﺎ ﻛﻨﺪﻥ ﻗﻨﺎت (ﻛﺎﺭﻳﺰ) ﺁﺏ ﺭﺍ ﺍﺯ ﭼﺎﻩ ﻣﺎﺩﺭ ﺑﻪ ﺯﻣﻴﻦ ﺭﻭﺍﻥ ﻣﻲ ﻛﺮﺩﻧﺪ.
ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﺩﺭ ﻗﻨﺎﺕ ﺳﺎﺯﻱ ﺑﻪ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﺍﻱ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻛﺮﺩﻧﺪ ﻛﻪ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻗﻨﺎﺕ ﺳﺎﺯﻱ ﺳﺒﻚ ﻣﻠﻲ ﺁﺑﻴﺎﺭﻱ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ.
سامانه ها و تاسيسات آبرساني :
سامانه ها و تاسيسات اصلي آبرساني به شرح ذيل مي باشد.
- آبگيرها (چاه ، چشمه ها ، سدها ،رودخانه ها يا درياچه ها ) و تاسيسات مربوط به برداشت آب از آن ها .
- تصفيه خانه ها تاسيسات تصفيه آب شامل استخرهاي ته نشيني ، صافي ها ، دستگاههاي هوا رساني و گند زدايي آب .
- مخازن ذخيره آب و ايجاد فشار در شبكه ، نظير منبع هاي هم سطح زمين و منبع هاي بلند.
- خطوط انتقال و توزيع آب ، لوله هاي اصلي و فرعي ، شيرها ي قطع و وصل وكنترلي و قطعه هاي اتصالي از قبيل زانويي ها و سه راهي ها .
- بخش هاي مربوط به انشعاب هاي مصرف كنندگان .
تعريف يك شبكه آب رساني
اجزاي اصلي تشكيل دهنده شبكه آبرساني شامل مخازن، لوله ها، شيرها و پمپهامي باشد و مجموعه اي است وسيع از يك سري لوله كه به وسيله اتصالاتی نظير سه راهی ، زانويی ، تبديل و… به هم متصل مي شوند، به طوري كه با ورود آب از يك نقطه، از نقاط ديگر ، آب قابل برداشت باشد.
در طراحي شبكه هاي آبرساني كه سهم عمده اي از سامانه هاي آبي را به خود اختصاص داده ، بايد كليه ضوابط و معيارهاي فني به صورت صحيح و بادقت بسيار مورد استفاده قرار گيرند. چرا كه هرگونه اشتباهي در طراحي اوليه منجر به صرف هزينه هاي هنگفت پس از اجرا خواهد بود.
طراحي يك شبكه آبرساني مستلزم انتخاب قطر مناسب جهت هر يك از لوله هاي شبكه است.اين انتخاب بايد به گونه اي باشد كه كليه پارامتر هاي مهم شبكه از قبيل فشار، سرعت و … در محدوده مشخص برآورده گردند.
به طور كلي در محاسبات مربوط به حلقه هاي يك شبكه آبرساني دو تيپ مختلف از معادلات مورد استفاده قرار مي گيرند.
- معادلات پيوستگي جريان
- معادلات انرژي
اساس معادلات پيوستگي جريان بر اين اصل استوار است كه دبي ورودي يك گره بايد با دبي خروجي از آن برابر باشد. اساس معادلات انرژي نيز بر اين اصل استوار است كه جمع جبري افت فشار هاي خالص نظير ارتفاع براي هر حلقه از شبكه بايد برابر صفر باشد.
معادلات اساسي كه در طراحي شبكه آبرساني كاربرد دارند، معادلات دارسي ويسباخ و هيزن ويليامز و برنولي مي باشد.
در اخر لازم به ذکر است که لوله های آبرسانی پنج لایه و تک لایه شرکت بازرگانی پایپ تهران از جمله برندهای
می باشد. که شما می توانید در این صفحات لیست قیمت های به روز را مشاهده فرمایید..
با ما همراه باشید….
منبع: بررسی عوامل موثر بر طراحی شبکه های آبرسانی، مژگان فرزین،