لوله های مانیسمان و انواع مختلف آن
لوله‌های مانیسمان زیرمجموعه‌ای از لوله‌های فولادی محسوب میشوند و معمولا قطر کمی دارند. و در مواردی از صنعت که قطرهای بیشتر از این نوع لوله نیاز باشد، فرآیند تولید تغییر کرده و هزینه زیادی در برخواهد داشت.
لوله مانیسمان طبق کاربرد، سایز و رده به انواع مختلفی تقسیم‌بندی می‌شود.
این لوله‌ها معمولاً در دو سایز شش و ۱۲ متری و رده‌های ۲۰، ۴۰، ۶۰، ۸۰، ۱۲۰ و ۱۴۰ تولید میشوند.
رده‌های ۲۰ و ۴۰ نسبت به دیگر انواع موجود بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.با توجه به کارخانه تولیدی می‌توان لوله‌های مانیسمان را به انواع مختلفی تقسیم‌بندی کرد. تولید این لوله به دلیل فرآیند تولید خاصی که نیاز دارد توسط تعداد محدودی کارخانه انجام می‌گیرد.
استاندارد و کیفیت لوله تولیدی توسط این کارخانه‌ها تفاوت زیادی با هم ندارند, و ضخامت و اندازه لوله عامل تعیین‌کننده در قیمت آن است.
دریافت مشاوره رایگان جهت خرید انواع لوله های مانیسمان
مشخصات لوله‌های مانیسمان چیست؟
در حال حاضر تهیه لوله‌های مانیسمان در داخل کشور از کارخانه‌های داخلی و خارجی صورت می‌گیرد. اما همه آن‌ها مشخصات فنی یکسانی دارند که از استاندارد ساخت ASME B36.10 برای لوله‌های فولادی و استاندارد ساخت ASME B36.19 برای لوله‌های استیل بهره می‌برند. طبق این استانداردها برای هرکدام از ویژگی‌ها و مشخصات لوله‌های مانیسمان بازه‌ای تعریف شده که محصول نهایی باید از آن تبعیت کند.
یکی از این ویژگی‌ها فشار کاری لوله است. فشار کاری لوله‌های مانیسمان با توجه به سایز، ضخامت و دمای کاری آن تعریف می‌شود. در یک دما و سایز خاص، این فشار برای تمام لوله‌ها مقدار یکسانی است و می‌توان این مشخصه را بررسی کرد.
از دیگر مشخصات لوله‌های مانیسمان، ضخامت و یا در اصطلاح فنی، رده آن است. ضخامت‌ها نیز بر اساس استاندارهای مختلفی تولید میشوند. رده‌های ۲۰، ۴۰ و ۸۰ پراستفاده‌ترین ضخامت‌ها هستند. رده ۲۰ لوله سبک نیز نامیده می‌شود. رده ۸۰ که استحکام بالاتری دارد در موارد پرفشار و شرایط خورندگی مصرف دارد و جزو لوله‌های سنگین محسوب می‌شود. این لوله‌ها از سایز 1/8 اینچ تا ۲۶ اینچ تولید میشوند.
تقریبا در تمام موارد صنعت، سایز‌های بالاتر از سایز ۲۶ اینچ معمولا برای انتقال خطوط طولانی و کم فشار استفاده میشوند. در این موارد تفاوت خواص چشم‌گیری بین لوله درزدار و بدون درز وجود ندارد. به همین دلیل استفاده از لوله درزدار با قیمت پایین‌تر ترجیح داده می‌شود و در نتیجه تولید لوله با سایز بیشتر از ۲۶ اینچ صرفه اقتصادی نخواهد داشت.
استانداردها و آلیاژهای لوله های مانیسمان
استانداردهای بین‌المللی : ASTM – JIS – DIN
آلیاژ های پراستفاده لوله مانیسمان :
- ASTM A106 که برای استفاده در موارد با دمای بالا مناسب است.
- ASTM A179 که دارای کربن کمتری است و اغلب برای کندانسرها استفاده می‌شود.
- ASTM A192 که معمولا برای دیگ‌های بخار استفاده میشوند.
- GB 3087 که معمولا برای بویلرها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
لوله های سپنتا گازی جهت استفاده در گاز رسانی
بر روی سطوح لوله‌های مانیسمان از یک لایه پوشش لاکی استفاده می‌شود. که در صورت نیاز به گالوانیزه کردن، استفاده از عملیات سند بلاست روی سطوح ضروری می‌شود.
تقسیم بندی لوله های فولادی از نظر ساخت
- لوله های درزدار
- لوله های بدون درز
لوله‌های مانیسمان درزدار
لوله های درزدار لوله هایی هستند که از جوش دادن لبه گرد شده یک ورق پس از عبور از غلتک های متعدد ساخته می شوند. و به دو دسته تقسیم میشوند.
- درزدار مستقیم
- درزدار مارپیچ
لوله های با درز مستقیم معمولا به علت سختی ساخت و استحکام پایین تر، کاربرد کم تری داشته و در محدوده قطرهای کوچک تر مورد استفاده قرار می گیرد. در مقابل لوله های با درز مارپیچ به دلیل مزیت های زیر کاربرد وسیع تری دارند. از مزیت های این لوله ها نسبت به لوله های درزدار مستقیم می توان به موارد زیر اشاره کرد.
- در محدوده وسیعی از لحاظ قطر و ضخامت قابل تولید می باشند.
- شکل نهایی آن ها با دقت زیاد و بدون نیاز به عملیاتی نظیر کالیبره کردن مستقیما حاصل می شود. و از این رو، جوشکاری و نصب لوله ها در محل ساده تر است.
- توزیع تنش در لوله ها خیلی یکنواخت تر از لوله هایی با جوش طولی است. به عبارت دیگر توزیع انرژی در اطراف جوش یکنواخت تر است و خواص مکانیکی همگن تری ایجاد می شود, و به دنبال آن مقاومت لوله در برابر شکست بیشتر می گردد.
- لوله های با درز مارپیچ، در برابر ضربه، فشار زیاد و تغییرات درجه حرارت مقاومت بیشتری از خود نشان می دهند.
- لوله های درزدار برای انتقال سیالاتی چون آب و فاضلاب، نفت و گاز در فشار و دمای محیط مورد استفاده قرار می گیرند.
لوله درزدار با درز مارپیچ
لوله درزدار با درز مستقیم
لوله‌های مانیسمان بدون درز
لوله‌های مانیسمان بدون درز لوله هایی هستند بدون هیچ گونه ناپیوستگی سطحی و داخلی که به صورت یک پارچه تولید می شوند. این لوله ها دارای استحکام بالاتر نسبت به لوله های درزدار. تحمل فشار بالاتر. هم مرکزی مقطع لوله و دقت بالای تولید هستند. و معمولا در انتقال مواد با دما و فشار بالا، انتقال مواد خورنده و سمی که نشت آن خطرناک است، مورد استفاده قرار می گیرند.
کاربرد لوله‌های بدون درز در صنعت
- لوله های تحت فشار انتقال نفت و گاز
- مخازن بویلرها
- کمپرسورها
- به عنوان اجزای مکانیکی گردنده مانند پوسته برینگ ها و اکسل خودرو
- لوله تفنگ و تانک در صنایع نظامی
شکل زیر نمونه ای از لوله های بدون درز را نمایش می دهد
در گذشته اولین و بهترین روش برای تولید لوله‌های مانیسمان بدون درز، روش اکستروژن به شمار می رفته است. که ابتدا برای تولید لوله های سربی و پس از مدتی برای لوله های فولادی به کار گرفته شده است. امروزه علاوه بر روش اکستروژن، روش های دیگری از جمله ریخته گری. نورد اکستروژن. کشش عمیق. کشش لوله، فلوفرمینگ، اسپینینگ و نورد لوله برای تولید لوله بدون درز استفاده می شود.
در سال های اخیر روش نورد لوله، بیشترین کاربرد را در ساخت لوله های بدون درز پیدا کرده است. دلیل این موضوع تولید لوله های با کیفیت بهتر و با طول و ضخامت بیشتر توسط این روش است.
روش نورد لوله به سه دسته اصلی تقسیم بندی می شود
- نورد سوراخ کاری
- نورد پیلگر
- نورد اصلاحی