لوله کشی روکار ، لوله کشی توکار یا لوله کشی زیر سقفی
ما در این مقاله از سری مقالات بازرگانی پایپ تهران به بررسی و تفاوت انواع لوله کشی ساختمانی می پردازیم.
موارد استفاده از لوله کشی: ساختمانهای اداری، اماکن تجاری، مجتمع های اداری
اینکه لوله کشی توکار بهتر است یا لوله کشی روکار محدوده گسترده ای از دلایل، شرایط و موقعیت ها را پوشش می دهد و گذشت زمانی که لوله کش برای لوله کشی آب خانه از لوله های گالوانیزه و روی کار استفاده می کرد و برای لوله های فاضلاب از لوله پلیکا و یا چدنی زیر کار استفاده می کرد.
امروزه حداقل روی کاغذ چندین روش لوله کشی وجود دارد اما هر یک از این روش ها از جمله لوله کشی روکار و لوله کشی توکار دربند شرایط محیطی و نوع نقشه، ساختار ساختمان و نوع اجرای کار هستند. اینکه صاحب خانه قصد دارد خانه نوساز خود را لوله کشی کند تا اینکه قصد تعمیر لوله کشی را داشته باشد و یا تعویض لوله ها را مد نظر قرار داده باشد همه در تعریف بهتر بودن هر یک از این دو روش تاثیر گذار است.
در شرایطی که کار برای لوله کش مشخص نیست و هنوز ابعاد لوله کشی و نوع درخواست را بررسی نکرده است نباید هیچ اعلام نظری مبنی بر بهتر بودن یک روش لوله کشی نسبت به روش دیگر انجام شود.
خصوصا اینکه در بین خود مجریان و مهندسین لوله کشی هنوز هم در خصوص اینکه کدام یک از روش های لوله کشی یعنی لوله کشی روکار و لوله کشی توکار در شرایط متفاوت بهتر است، تردید و ابهام وجود دارد.
بنابراین این نکته را جدی بگیرید:
در موضوع لوله کشی ساختمان شرایط محیطی، نوع ساختمان، نوع درخواست لوله کشی و حتی نوع لوله ای که برای لوله کشی انتخاب می کنید در اینکه کدام روش لوله کشی بهتر است تاثیر مستقیم دارد.
لوله کشی توکار
به عقیده بسیاری از صاحب نظران و مدرسین حوزه تاسیسات در صورتیکه قرار است کار لوله کشی بر اساس طراحی و علم مهندسی تاسیسات انجام شود و برای اولین بار است که لوله کشی در محیطی نوساز انجام می شود بهترین روش برای لوله کشی، لوله کشی توکار است مشروط به اینکه جنس لوله ها از نوع لوله های جدید یعنی 5 لایه و یا پلیمر باشد.
دلیل این گفته بسیار ساده است. جنس لوله های 5 لایه و پلیمر در مقابل پوسیدگی، ترکیدگی و تغییر شکل و حتی در مقابل رسوب گرفتن بسیار مقاوم است و به همین دلیل به غیر از شرایط اضطرار که نیاز به تغییر دکوراسیون و یا تعمیر لوله ها به دلایلی همچون ضربه و ترکیدگی و … باشد عمدتا حتی تا چندین دهه نیاز به تغییر لوله های توکار نیست.
ضمن اینکه لوله کشی توکار محاسن دیگری هم دارد که بزرگترین حسن آنها اول نبود نمای آنها در ساختمان و دوم محافظت از لوله ها توسط سازه دیوار و بتن می باشد. هرچند برخی نیز بر این باورند که همین سازه بتن و دیوار یکی از عوامل تخریب لوله ها در گذر زمان کم است.
اصول اجرای لوله کشی توکار ساختمان:
شیرهای آب را می توان بصورت توکار نیز نصب نمود. برای اجرای لوله کشی توکار لوله ها را بصورت موازی در کنار هم قرار می دهند. اما فاصله ای مشخص باید بین آنها لحاظ شود و این فاصله برای انجام عایق کاری لوله ها لازم بوده و فضای لازم برای دسترسی و تعمیر شیر را نیز فراهم می کند.
چگونه از یخ زدگی لوله های توکار جلوگیری کنیم؟
در صورتیکه لوله های توکار خارج از ساختمان و در عمق بسیار پائینی از سطح زمین باشند، ممکن است در فضای زمستان و در هوای سرد دچار یخ زدگی شوند.
برای پیشگیری از این مساله باید عمق یخبندان برای اجرای این لوله ها را رعایت کرد و در صورت امکان اجرای لوله ها در عمق لازم باید آنها را با عایقهای مناسب پوشاند.
خطر ترک خوردگی لوله های توکار بر اثر گرما
اگر لوله ها در عمق نامناسبی از کف زمین باشند و یا مصالح به کاررفته در پوشش آنها ضعیف باشند ، ممکن است در اثر گرمای بیش از حد، لوله ها دچار ترک خوردگی شوند، در واقع هوای گرم لوله ها کمی منبسط می شوند و خطر ترک خوردگی لوله ها در این شرایط وجود دارند.
اهمیت اطمینان از عدم نشتی لوله های توکار:
این نوع سیستم لوله کشی پس از اجرا در زیر کف و دیوارهای ساختمان مدفون شده شناسایی می شوند و شناسایی و رفع نشتی آنها بسیار سخت و هزینه بر خواهد بود.
چگونه از آسیب دیدگی لوله های ساختمان جلوگیری کنیم؟
لوله ها را مستقیما بر روی کف ساختمان در حال ساخت نگذارید بهتر است در زیر آنها ورقه های کارتن یا مقوا قرار دهید، تا خطر آسیب دیدگی لوله ها کاهش یابد.
هنگام اجرای لوله کشی توکار مسیری را که لوله کشی می کنید، ابتدا توسط مهندسین ناظر بخش تایید شود.
لزوم عایق کاری لوله های توکار:
عایقکاری لوله های توکار اعم از لوله های آبگرم یا آبسرد در پیشگیری از آسیبهای احتمالی امری ضروری است ، قبل از انجام عایق کاری باید لوله ها را کاملا تمیز کنید تا هیچ جسم خارجی بر روی سطوح آنها ننشیند ، در صورت نیاز لوله ها را قبل از عایق کاری رنگ آمیزی کنید.
لوله کشی روکار
از طرفی وجود لوله کشی روکار نیز محاسنی دارد که نمی توان آنها را نادیده گرفت. همین که به راحتی در صورت نیاز می توان از آنها انشعاب گرفت و یا محل مورد نیاز برای تعمیر لوله ها و یا تعویض لوله ها را به سادگی شناسایی و تعمیر کرد.
مضاف بر این موضوع با یک داکت کشی اصولی بخصوص اگر لوله ها از نوع پلیمر و یا 5 لایه باشند مشکل زیبایی نیز تا حدودی حل می شود و فشار بتن و سازه ساختمان هم از روی آنها برداشته می شود.
در این شرایط البته مزایا و معایب دیگری هم در لوله کشی خودنمایی می کند که بسته به شرایط تعیین می شود. مثلا در لوله کشی پلیمری روی کار یک مشکل عدیده و غیر قابل انکار وجود دارد. اینکه لوله های پلیمر در شرایط دمایی بالا یعنی وقتی به عنوان لوله آب گرم مصرفی و یا گرمایش استفاده می شوند خواه ناخواه در طول زمان تغییر شکل می دهند.
برای اجرای بی‌عیب و نقص لوله کشی روکار شما ملزم به رعایت درست موارد اجرای لوله کشی روکار و داکت لوله کشی روکار هستید.
مزایای استفاده از داکت لوله کشی روکار
- راحتی در اضافه کردن انشعابات لوله‌ها
- تغییر در سیستم لوله کشی
- قیمت ارزان تر از لوله کشی توکار
- احتمال کمتر در پوسیدگی لوله‌ها
لوله کشی روکار آب و یا لوله کشی روکار شوفاژ باید به گونه ای انجام شوند که کمتر دیده شوند و تاثیر زیادی در تغییر ظاهر محیط نداشته باشند.
تا جایی که می‌توان از لوله‌هایی استفاده کرد که قطر کمی دارند تا لوله کشی ظریف به نظر برسد.
بهتر است لوله‌ها را به کمک داکت لوله روکار پوشش داد.این کار علاوه بر پوشاندن لوله می‌تواند نقش محافظتی نیز اجرا کند.
در هنگام لوله کشی می‌توان با کمک گرفتن از یک متخصص دکوراسیون داخلی حل‌هایی را که قرار است لوله کشی صورت گیرد را به گونه‌ای مشخص کرد که دکوراسیون ساختمان سبک جدیدی بگیرد.
در مکان‌هایی که در طبقه اول واقع شده‌اند می‌توان لوله کشی را در سقف پارکینگ و زیر زمین به صورت لوله کشی روکار انجام داد و از آنجا وارد ساختمان کرد.
برای لوله کشی روکار شوفاژ حتما می‌بایست به نقشه ساختمان توجه کرد و در صورت امکان لوله کشی را به صورت روکار انجام داد.
لوله کشی زیرسقفی
شاید تغییر رویکرد و استفاده از نسل نوین لوله کشی های ساختمان یعنی لوله کشی زیرسقفی آب گرم و سرد بهترین رویکرد باشد. در این حالت ضمن حفظ شرایط زیر کار بودن لوله ها و زشت نشدن محیط به دلیل وجود لوله های روکار، در واقع در دسترس بودن لوله ها هم مد نظر قرار می گیرد.
لوله های آب و حتی لوله کشی فاضلاب به زیر سقف کاذب، زیر کناف و داکت های از قبل پیش بینی شده انتقال داده می شود تا به راحتی بدون فشار ساختمان و بتن و سازه و به دور از استرس نیاز به خرابی و کندن و تعمیر لوله ها در شرایط بحرانی، هم شرایط محیطی و لوکس بودن محیط منظور شده و هم اینکه لوله ها به راحتی در دسترس هستند.
شرایط ساختمان تعیین کننده نوع لوله کشی شما باید باشد. منظور اینکه اگر قبلا در ساختمان لوله کشی شده و نیاز به تغییر لوله کشی دارید، اگر اصلاح لوله کشی مد نظر شما است و یا اگر به دنبال راهی برای تغییرات گسترده در ساختمان خود هستید و هزینه برای شما اهمیت ندارد راهکار و انتخاب نوع لوله کشی متفاوت خواهد بود.
گاهی کارفرما تنها قصد تعویض لوله های زیرکار فرسوده را دارد، گاهی لوله کشی روکار نیاز به تعویض دارد، گاهی به غیر از موضوع تعمیر لوله های فرسوده کارفرما به دنبال ایجاد نقاط مصرفی و یا تجهیزات بهداشتی جدید مانند نصب توالت فرنگی است و گاهی تنها هدف تعمیر لوله های آسیب دیده است.
با روی کار آمدن نسل جدید لوله ها و رقابتی شدن تولید با کیفیت لوله ها به جرات می توان گفت در اصل اجرای لوله کشی نوع روکار بودن و یا توکار بودن لوله ها تفاوتی ایجاد نمی کند.
فرآیند تصمیم ساز در انتخاب نوع لوله کشی توکار و یا روکار هدف شما و یا کارفرما از لوله کشی و تجسم فکری شما برای آینده مد نظر در خانه است.
بصورت کلی می توان از گفته های فوق نتایج زیر را گرفت:
اگر شما به دنبال طراحی داخلی به سبک خانه های لوکس هستید لوله کشی روکار مناسب شما نیست
اگر به دنبال کم کردن هزینه های خود هستید و هزینه برای شما اهمیت دارد در اصلاح لوله کشی نباید به سراغ لوله کشی زیر کار بروید
اگر نگران دسترسی به لوله ها در زمان لوله کشی زیر کار هستید، از لوله کشی زیرسقفی استفاده کنید.
اگر به دنبال کیفیت بالا در اجرای لوله کشی هستید به سراغ لوله های گالوانیزه نروید و لوله پلیمر و یا 5 لایه انتخاب کنید.
اگر نگران زیبایی محیط خود هستید و هزینه کم مد نظر دارید لوله کشی روکار را با داکت کشی انتخاب کنید.
اگر قصد تغییرات در خانه و محیط های مصرفی مختلف را دارید بهتر است لوله کشی زیرکار را انتخاب کنید
و …
نکته: اهمیت شناخت شرایط محیطی و ساختمان خود را برای انتخاب لوله کشی دست کم نگیرید. معمولا در خانه های نوساز توصیه می شود لوله های زیرکار را انتخاب کنید.
در صورت نیاز می توان بخشی از لوله کشی ساختمان را توکار و بخشی را بصورت روکار انجام داد.
نتیجه گیری
با توضیحات فوق مشخص و واضح شد که اجرای لوله کشی روکار و توکار در اصل ماجرا تفاوتی برای مصرف کننده ندارد. یعنی نه در فشار آب تاثیر گذار است، نه در گرفتن انشعاب تغییری ایجاد می کند و نه محدودیتی در هر یک از روش ها برای لوله کش و یا شما وجود دارد.
اما مطمئناً در سرویس بهداشتی خانه های لوکس خبری از لوله روکار نیست و برای نصب تجهیزات بهداشتی وال هنگ استفاده از لوله کشی روکار وصله ناجور می باشد.
شاید شنیدن این توصیه بی جهت نباشد:
اگر حتی کمی بیشتر هزینه می کنید این هزینه تا چندین برابر بر روی ارزش خانه، خود را نشان خواهد داد.
همیشه به دنبال ساده ترین راه نباشید. شاید گاها حتی با همان هزینه بتوانید بهترین راهکار را برای تغییر لوله کشی، انجام لوله کشی و تعویض لوله کشی خود انجام دهید.